Çalışmalar sonucunda , COVID-19 tanısı yüzünden karantinaya alınan kişilerde TSSB belirtileri bulunmuştur. COVID-19 için pozitif tanısı alan bireyler üzerindeki uzun süreli psikolojik etkiyi anlamak için çok erken olmasına rağmen, özellikle travma sonrası stres bozukluğu (TSSB) için zihinsel sağlık sorunları için daha yüksek risk altında olabileceğini gösteren bazı veriler vardır.
TSSB ile Bağlantı
Bireyler travmatik bir olaydan sonra (doğal afet, ciddi bir trafik kazası veya şiddetli kişisel saldırı gibi) TSBB geliştirebilir .
Belirtiler şunları içerebilir:
- Kabuslar
- Rahatsız edici düşünce ve duygular
- Üzüntü
- Korku
- Öfke
- Ayrılma veya uzaklaşma hissi
- Travmatik olayın anılarını canlandıran herhangi bir şeyden kaçınma
COVID-19 teşhisi konan bireylerin TSSB gelişme riski altında olması şaşırtıcı değildir. Diğer pandemilerden yapılan araştırmalar da benzer sonuçlar ortaya koymuştur. SARS tanısı konan bireyler üzerinde yapılan araştırmalar, hayatta kalanların depresyon, anksiyete ve TSSB geçirme olasılığının daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur. SARS için pozitif test eden kişiler karantinaya alındı (aynı COVID-19 örneğinde olduğu gibi). Ve sosyal izolasyon zihinsel sağlık semptomlarında önemli bir faktör gibi görünüyordu.Gelişen Bulaşıcı Hastalıklar’da yayınlanan 2004 tarihli bir çalışma , SARS salgını sırasında Kanada’nın Toronto kentinde karantinaya alınan kişilerin psikolojik etkilerini inceledi. Araştırmacılar, bireylerin% 29’unun TSSB sergilediğini ve% 31’inin depresyon belirtileri gösterdiğini keşfetti.
TSSB Tedavisi
Birincil tedavi genellikle psikoterapi içerir . Terapi insanların deneyimlerini anlamasına yardımcı olabilir ve semptomları üzerinde daha iyi kontrol sahibi olabilir.
COVID-19 ile ilişkili TSSB olan bireylerin tedavisinde etkili olabilecek birkaç terapi türü vardır:
- Maruz kalma terapisi – Maruz kalma terapisi, bireylerin rahatsız edici buldukları durumlarla ve hatıralarla yüzleşmelerine yardımcı olur ve bu nedenle kaçınmaya çalışır. Özellikle geri dönüşler ve kabuslar yaşayan kişiler için etkili olabilir. Bazı terapistler, hastaların travma yaşadıkları çevreye güvenli bir şekilde tekrar girmelerini sağlamak için sanal gerçeklik programlarını kullanır.
- Göz hareketi duyarsızlaştırma ve yeniden işleme (EMDR) – EMDR, kişilerin travmatik anıları işlemesine ve bunlara tepkilerini değiştirmelerine yardımcı olmak için maruziyet terapisini rehberli göz hareketleriyle birleştirir.
- Bilişsel davranışçı terapi (CBT) – Bireylerin kendini sıkıştıran düşünce ve davranışları tanımasına ve değiştirmesine yardımcı olur. Maruz kalma terapisi ile birlikte kullanılabilir.
Bazı durumlarda, ilaç konuşma terapisi ile birlikte de kullanılabilir. TSSB’yi çözen spesifik bir ilaç yoktur, ancak bazı semptomları azaltabilen ilaçlar vardı
*****Antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçları yaygın olarak TSSB olan kişilere reçete edilir. *****
Birçok terapist ve psikiyatrist, özellikle bu salgın sırasında çevrimiçi tedavi sunmaktadır. Bu nedenle, TSSB geliştirme riski (veya semptomları olabileceğini düşünenler) sosyal mesafe düzenlemeleri gevşemeyi beklemek zorunda değildir. COVID-19 yaşadıysanız ve ortaya çıkan stresle başa çıkmaya çalıştıysanız, birisiyle konuşmaktan korkmayın. Tedaviye ne kadar çabuk başvurursanız, belirtilerinizi azaltmak o kadar kolay olabilir, böylece psikolojik refahınızı iyileştirebilirsiniz.
Psikolog Övgü Yaren Soydan